Het opsporen van Norovirus kan via een sneltest in stoelgang

17-01-2017

Norovirussen veroorzaken (vaak zelf-limiterende) acute gastroenteritis

Onder andere het ziekenhuis AZ Turnhout werd begin dit jaar getroffen door een uitbraak van het besmettelijke Norovirus, een erg besmettelijk virus dat acute gastroenteritis veroorzaakt. Een infectie met norovirus wordt gekenmerkt door een acute onset van waterige, niet-bloederige diarree met buikkrampen, misselijkheid en braken. Soms komt ook lichte koorts, hoofdpijn of spierpijn voor. Symptomen starten binnen 12 tot 48 uren na blootstelling aan het virus. De infectie is meestal zelf-limiterend: symptomen verdwijnen na 24 tot 72 uur en patiënten herstellen meestal volledig. Infectie met dit virus kan wel gevaarlijk zijn voor zwakkere patiënten, zoals kleine kinderen, ouderen en immuungecompromitteerden. Deze patiënten lopen meer risico op ernstige dehydratatie en hospitalisatie.

Het zeer besmettelijke norovirus kan opgespoord worden met een antigentest op stoelgang.

Norovirus is zeer besmettelijk: een geïnfecteerde persoon scheidt miljoenen viruspartikels uit, terwijl slechts een klein aantal partikels nodig zijn om infectie te veroorzaken. Soms scheidt een geïnfecteerde persoon al viruspartikels uit voor hij symptomen vertoont. Dit kan doorgaan tot twee weken na het verdwijnen van de symptomen. Het is echter niet geweten of een patiënt effectief zo lang besmettelijk blijft.

Het virus verspreidt zich voornamelijk door nauw contact met een geïnfecteerde persoon of via de feco-orale route bij consumeren van besmet voedsel of water (norovirus is een klassieke verwekker van outbreaks na het nuttigen van gemeenschappelijke maaltijden). Het virus kan zich ook verspreiden via oppervlakten en voorwerpen. Het is aangetoond dat het virus kan worden overgedragen door aerosolisatie van braaksel dat zo oppervlakten contamineert. Overdracht via inhalatie is voor zover bekend niet mogelijk.

Er zijn momenteel 6 gekende genogroepen, waarvan 3 mensen kunnen besmetten. Binnen deze 3 groepen zijn meer dan 25 verschillende genotypes gekend. Hierdoor is het mogelijk meerdere keren geïnfecteerd te geraken door het virus. Na infectie ontwikkelt de patiënt immuniteit tegen het virus, maar het is niet geweten hoe lang dit de patiënt beschermt tegen nieuwe infecties. Dit alles verklaart waarom patiënten van verschillende leeftijden geïnfecteerd geraken tijdens een outbreak. Diagnose gebeurt meestal door middel van een antigensneltest op een stoelgangsstaal. Serologie is niet zinvol.

Behandeling van norovirus steunt op preventie van dehydratatie

Er is geen specifieke behandeling voor infectie met dit virus. Er bestaat geen vaccin. Preventie van dehydratatie, vooral bij zwakkere patiënten, is belangrijk. Middelen zoals loperamide worden afgeraden voor kinderen onder 3 jaar, maar kunnen wel hun nut hebben bij oudere kinderen en volwassenen (in combinatie met voldoende rehydratatie). Anti-emetica kunnen eventueel toegediend worden aan volwassenen. Het gebruik van antibiotica is niet zinvol.

Een goede hygiëne is cruciaal

Preventie van (verdere) verspreiding van het virus is gestoeld op hygiëne. Het grondig wassen van handen met water en zeep na elk toiletbezoek, na luierwissels, voor de maaltijd en voor het bereiden of verwerken van voedsel is zeer belangrijk. Eventueel kunnen de handen achteraf nog ontsmet worden met een alcoholische oplossing, maar dit is geen vervanging van wassen met water en zeep. Ook voedsel (fruit en groenten) moet grondig gewassen worden en zeevruchten moeten grondig verwarmd worden. Het norovirus kan overleven bij vrij hoge temperaturen (tot 60°C) en ook kort stomen (zoals vaak bij zeevruchten) is onvoldoende om het virus af te doden.

Personen die geïnfecteerd zijn mogen geen voedsel bereiden of zich begeven in ruimtes waar voedsel wordt bereid tot 2 dagen na het verdwijnen van de symptomen. Ook mensen werkzaam in scholen of kinderdagverblijven blijven best thuis tot 48 uur na het verdwijnen van de symptomen.

Oppervlakten die gecontamineerd zijn (door bv stoelgang of braaksel) moeten gereinigd en ontsmet worden met een bleekmiddeloplossing die voldoende sterk is (1.5 -7 eetlepels huishoudjavel per liter water of een ander desinfectans dat geschikt is voor norovirus). Tenslotte moet ook vuile, gecontamineerde was voldoende grondig (voldoende warm en zo lang mogelijke wascyclus) gewassen worden.

Bronnen:

CDC - Domus Medica